بیماری آبسه پا در گوسفندان یکی از شایع ترین بیماری ها در بین حیوان اهلی می باشد که مراقبت و رعایت بهداشتی می تواند در درمان کمک موثری بکند. گوسفندان در بین حیوانات راه های پرورش گسترده ای دارد. روستائیان و عشائر که بیشتر درصد نگهداری از این حیوان را دارند و از تمام تولیدات از جمله گوشت، پشم و چرم و فرآورده های لبنی را برای رفع نیاز انسان تولید می کنند. پس نگهداری و مراقبت از این حیوان و رعایت بهداشت آن برای جلوگیری از انتقال بیماری های حیوان به دام پیشگیری می کند.
عامل بروز این بیماری گوسفندان، باکتری های موجود در محیط زندگی گوسفندان است . باید گفت که قرار گرفتن طولانی مدت پا در رطوبت و آسیب دیدن پا عامل اصلی انتقال این باکتری به گوسفند است . نکته دیگر این که بیماری آبسه در گوسفندان چاق و سنگین و به ویژه دو قلوها شایع تر است .
فهرست موضوعات
عوامل بیماری آبسه پا در گوسفندان
در مراکز نگهداری از گوسفندان و سایر دام ها بیماری های شایع تهدیدی برای سلامت این حیوانات به شمار می رود بیماری آبسه پا در گوسفندان همانطور که از اسم آن معلوم است در قسمت پا علایم آن پدیدار می شود. برای پیشگیری و درمان این بیماری معمولا هزینه های زیادی صرف می شود اما صنعت دامپزشکی با وجود پیشرفته های عظیمی که در آن روی داده است توانسته است در درمان این بیماری روش های موثری را به کار بگیرد. مهمترین دلایل ایجاد این بیماری عفونت باکتریایی می باشد که عدم درمان و عدم درمان آن به بافت سم گوسفند آسیب می رساند.
مشخصات بارز شیوع بیماری آبسه در گوسفندان
در ابتدای شیوع بیماری بر روی بالای سم گوسفند بافت متورم و نرم شروع می شود اگر بیماری در مراحل ابتدایی درمان نشود به مرحله حاد می رسد و ترشح چرک و عفونت شروع می شود. وقتی بیماری به مرحله حاد برسد گوسفند توان راه رفتن نخواهد داشت.
پس مهمترین نشانه ای که در دامپروری ها باید به آن توجه شود مشاهده علائم گوسفندانی که مشکوک به مبتلا هستند. در صورتی که دام نتواند راه برود و شروع به لنگیدن کند باید نسبت به ابتلا مشکوک شد و سریعا به دامپزشک مراجعه کرد. چون ناتوانی در راه رفتن به دلیل بیماری هایی خاصی در دام است که حتما باید به طور جدی بررسی و درمان شود.
متاسفانه بیماری آبسه یک بیماری باکتریایی مسری می باشد و به دلیل مسری بودن آن باید حتما درمان را شروع کنید. عوامل بسیاری در میزان ابتلا تاثیر می گذارند به طوری که با تغییرات آب و هوایی و خشک تر شدن هوا و کاهش پیدا کردن بارندگی و رطوبت درصد شیوع آبسه هم کاهش پیدا می کند.
علائم و نشانه های بیماری آبسه پا
این بیماری به دو صورت شایع است : آبسه پاشنه و آپسه پا .
آبسه پاشنه پا : این بیماری بیش تر در پای عقب بروز می نماید و علائم اصلی آن تورم، حرارت و درد در ناحیه بالای سم است .
آبسه پا : بیش تر در پاهای جلو دیده می شود و سبب لنش گوسفند می گردد .
قطعا پیدایش هر بیماری در دام ها با علائم متنوعی همراه است. بیماری آبسه پا در گوسفندان هم به دو صورت رایج است که شامل آبسه پاشنه پا و آبسه پا می باشد. در آبسه پاشنه پا اغلب در پاهای عقب بروز می کند و دام با علائمی از قبیل درد، تورم، حرارت و درد در ناحیه بالای سم درگیر است. اما نوع آبسه پا در پاهای جلویی ایجاد می شود و دام نمی تواند به درستی راه برود و شروع به لنگیدن می کند.
روش های پیشگیری از بیماری آبسه پا در گوسفندان
به طور منظم باید پاهای گوسفند را بررسی نمود تا اطمینان حاصل شود پاهای گوسفند در شرایط خوبی نگه داری می شود .
تمیز بودن مکانی که پاهای گوسفند بر روی آن جا قرار می گیرد .
حمام پا
میش ها را در مناطق مرطوب قرار ندهید .
اگر آبسه پا عفونی است باید ابتدا محل عفونت را با پمادهایی مثل اکتیول نرم کنید و بعد با استفاده از یک اسکالپل یک شکاف ایجاد نمایید . شکاف دادن سبب خروج عفونت از پا می شود . در مراحل بعدی می توان از آنتی بیوتیک ها و ضد ویروس ها استفاده نمود . البته پیشنهاد می شود که حتما با دامپزشک مشورت نمایید تا کار اشتباهی صورت نگیرد .
حتما ضرب المثل شایع پیشگیری بهتر از درمان است را بارها و بارها شنیده اید این مسئله فقط در مورد انسان صدق نمی کند و در دام هایی که تحت نگهداری انسان هستند ضرورت دارد. بیماری آبسه پا در گوسفندان همانطور که گفته شد مسری است و ممکن است در صورت عدم پیشگیری چندین دام دیگر را درگیر کند.
انتقال این بیماری به سایر دام ها قطعا هزینه بر خواهد بود و برای پیشگیری و عدم شیوع بیشتر بیماری بهتر است دستورالعمل هایی به کار گرفته شود تا بیماری درمان و از انتشار آن پیشگیری شود.
رطوبت ممکن است به پیشرفت بیماری دامن بزند. اگر دام آلوده به آبسه در بستری مرطوب است حتما باید برای رفع رطوبت اقدام شود و یا اینکه به مکانی خشک انتقال داده شود تا عفونت و چرک بیماری بیشتر نشود.
راه کارهای مهم جهت درمان بیماری آبسه پا در گوسفندان
بررسی مداوم گوسفندان از لحاظ بیماری های مسری بسیار مهم است و اگر سم گوسفندانی که از علائم لنگیدن برخوردارند چک شوند و در صورت داشتن بیماری محل آن ها جدا شود سایر دام ها مبتلا نخواهند شد. در فرآیند و مراحل درمان ویتامین ها و املاح ضروری مختص دام ها می تواند از گسترش دام جلوگیری کند حتی در صورت عدم ابتلا هم می تواند بنیه گوسفند را قوی و از ابتلا پیشگیری کند.
بهداشت دام باید حتما در اولویت باشد و این بهداشت در بردارنده بهداشت خود دام و بهداشت محل نگهداری است. بهتر است گوسفندان هر چند وقت یکبار توسط مواد ضدعفونی حمام داده شوند.
قطعا ابتلا به هر بیماری در بین دام ها با مراجعه به دامپزشک و معرفی روش های موثر، درمان خواهد شد. بیماری آبسه پا در گوسفندان هم نیاز به پیش بردن روش های درمانی است. تنوع روش های درمانی برای این بیماری شایع زیاد است. معمولا دامپزشکان در انتخاب روش بیماری وضعیت دام را در نظر می گیرند و اینکه بیماری در چه مرحله ای از شیوع قرار دارد.
در درمان باید روشی انتخاب شود که در درجه ی اول عفونت باکتریایی رفع گردد که مهمترین روش حمام دام به وسیله ی محلول ۱۰ درصد سولفات روی است که موثر و نتیجه بخش خواهد بود.
نحوه پیدایش آبسه هم کمک شایانی در درمان بیماری می کند. در برخی موارد قرار گرفتن علوفه یا سنگ و یا مواد دیگری در سم باعث آبسه و در ادامه چرک می کند که دامپزشک ابتدا مواد را از پا خارج می کند و پس از آن از پماد اکتیول محل آبسه را نرم می کند و پس از نرم شدن محل شکافی در قسمت آبسه ایجاد می کنند و اقدام به بیرون آوردن عفونت و چرک می کنند. وقتی محل کاملا پاک شد برای جلوگیری از عفونت مجدد آنتی بیوتیک برای تثبیت درمان تجویز می شود.
این بیماری فقط مختص یک ناحیه نیست و ممکن است در هر کدام از سم ها روی دهد. در این بین برای پیشگیری از بیماری های مربوط به دام و همچنین از بین بردن باکتری بهتر است دامداران هر چند وقت یکبار از محلول اکسی تتراسایکلین، سولفات مس 5 درصد، سولفات روی 10 درصد و محلول فرمالین 3 تا 5 درصد برای دام ها به کار برده شود.
مراحل درمانی بیماری آبسه دام ها
نکته مهم دیگری که در درمان بهتر است مورد توجه قرار بگیرد نحوه استفاده از محلول سولفات مس است که سمی می باشد و اگر بیش از مقدار لازم مصرف شود بر کیفیت شیر دام تاثیر می گذارد. در هر صورت شیوه های پیشگیری بسیار کوتاه تر از شیوه های درمانی می باشد.
دامداران باید به طور صحیح به مراقبت و نگهداری از گوسفند زنده بپردازند . وجود میکروب های متفاوت در محیط پرورش و یا چریدن در مناطق آزاد خطر بروز بیماری های متفاوتی را در گوسفند به دنبال دارد . یکی از این بیماری ها آبسه پا است .
درمان آبسه پا در گوسفند معمولاً شامل چند مرحله است:
شناسایی و تشخیص: اولین قدم شناسایی وجود بیماری آبسه پا در گوسفندان است. این معمولا از طریق معاینه بالینی، از جمله مشاهده لنگش، تورم و درد در پای آسیب دیده انجام می شود.
حمام کردن پا: آبسه پا اغلب با خیساندن پای آسیب دیده در محلول آب گرم و یک ماده ضد عفونی کننده یا ضد عفونی کننده درمان می شود. این به نرم شدن آبسه، کاهش التهاب و افزایش تخلیه کمک می کند.
زهکشی: هنگامی که آبسه نرم شد، ممکن است لازم باشد که آن را با لانچ بزنید تا چرک و مواد عفونی خارج شوند. این معمولاً در شرایط استریل برای جلوگیری از عفونت بیشتر انجام می شود.
درمان آنتی بیوتیکی: در برخی موارد، به خصوص اگر عفونت شدید باشد یا گسترش یافته باشد، ممکن است درمان آنتی بیوتیکی توسط دامپزشک تجویز شود. آنتی بیوتیک ها به کنترل عفونت باکتریایی و جلوگیری از عوارض کمک می کنند.
مدیریت درد: گوسفندان مبتلا به آبسه پا ممکن است درد و ناراحتی را تجربه کنند، بنابراین استراتژی‌های مدیریت درد مانند تجویز مسکن‌ها یا داروهای ضدالتهاب ممکن است برای کاهش درد آنها استفاده شود.
مراقبت از زخم و پانسمان: پس از تخلیه، پای آسیب‌دیده ممکن است به تمیز کردن و پانسمان منظم برای جلوگیری از عفونت‌های ثانویه و بهبود بهبود نیاز داشته باشد. این ممکن است شامل استفاده از محلول های ضد عفونی کننده، پمادهای آنتی بیوتیک و بانداژ در صورت نیاز باشد.
جداسازی و استراحت: گوسفندان مبتلا ممکن است نیاز به جداسازی از بقیه گله داشته باشند تا از گسترش عفونت جلوگیری شود. علاوه بر این، استراحت کافی و به حداقل رساندن استرس می تواند به تسهیل بهبودی کمک کند.
نظارت بعدی: مهم است که گوسفند زنده مبتلا را در طول درمان و پس از درمان به دقت تحت نظر داشته باشید تا اطمینان حاصل شود که آبسه به درستی بهبود می یابد و هیچ عارضه یا عود عفونت وجود ندارد.به طور کلی، درمان بیماری آبسه پا در گوسفندان شامل ترکیبی از مداخلات دامپزشکی، مراقبت‌های حمایتی، و اقدامات مدیریتی با هدف رفع عفونت، تسکین درد و ارتقای بهبودی است.
